|
|
 ضريب تاثير يا Impact Factor چيست؟
Eugene Garfield بنيانگذار موسسه اطلاعات علمي (ISI) بيش از نيمقرن پيش و در سال ۱۹۶۰، شاخص ضريب تاثير (Impact Factor) را بنا نهاد. از آن سال به بعد اين شاخص براي تمام مجلاتي که در ليست مجلات تامسون رويترز هستند، محاسبه ميشود. اين شاخص معيار مهمي براي اعتبار يک مجله در زمينهي پژوهشي خاص، با ديگر مجلات در همان زمينهي پژوهشي است ضريب تاثير مهمترين شاخص مطرح در زمينهي سنجش علمي است.
ضريب تأثير يا Impact Factor در واقع ميزان تأثيري است که يک مقاله بر مقالات بعدي ميگذارد. Impact Factor که به اختصار به آن IF ميگويند شاخصي کمّي است که ميزان ارجاع يا رفرنس دهي به مقالات يک ژورنال را نشان ميدهد. Impact Factor نشان ميدهد که به يک مقاله منتشرشده، چند بار رجوع شده است؛ و برآورد نسبت ميزان عددي استنادها به تعداد مقالات چاپشده در يک سال در يک ژورنال بهخصوص را در نظر ميگيرد. Impact Factor هنگاميکه چندين ژورنال در زمينههاي مشابه در اختيارداريد ميتوان فرايند مقايسهي ارزش و اعتبار آنها را ساده سازد و ارزيابي قابل قبولي را از هر ژورنال ارائه ميدهد. اين شاخص مختص مجلاتي است که مقالات معتبر علمي را در زمينههاي گوناگون انتشار ميدهند. لازم به ذکر است که عدد شاخص Impact Factor براي يک نشريه پزشکي، فقط قابل مقايسه با همان زمينه علمي است و نميتوان IF مجله پزشکي را با IF مجله فني و مهندسي مقايسه کرد.
روش محاسبهي Impact Factor
هرساله مجلاتي که تحت پوشش نمايهي ISI در Web of Science=WOB قرارگرفتهاند بررسي ميشوند و توسط موسسه تامسون رويترز ISI مورد ارزيابي قرار ميگيرند. شاخص Impact Factor مجلات و نشريات را هرسال از طريق گزارشها ارجاع مجلات به دست آورده و به اطلاع عموم ميرسانند. براي مقالات و مجلات تازه انتشاريافته ضريب تأثير يک نشريه، معمولاً با يک فاصله زماني دوساله منتشر ميشود و زودتر از اين زمان اعتبارسنجي نخواهد شد. هر ساله در بانک اطلاعاتي Web of Science و از طريق موسسه ISI بيش از ۱۱۰۰۰ ژورنال منتشر ميشود و مورد ارزيابي قرار ميگيرد؛ به اين ترتيب شاخصImpact Factor فقط براي ژورنالهاي ISI محاسبه ميشوند. اين شاخص تعداد ارجاعات به مجله در دو سال گذشته و سال جاري را بهطور متوسط در نظر ميگيرد به اين صورت که اگر نشريهاي در دو سال گذشته تعداد ارجاعات زيادي داشته باشد ولي در سال جاري از تعداد ارجاعات به مجله کم شده باشد اين امر بر شاخص Impact Factor تأثير ميگذارد.
شاخص Impact Factor براي يک ژورنال و در يک سال مشخص، از تقسيم تعداد مقالات ارجاعکننده، به مقالات منتشر شده آن ژورنال در دو سال قبل از آن به دست ميآيد.
اعتبار سنجي مقالات ISI از طريق شاخص Impact Factor
شاخص Impact factor براي يک مقاله و يا يک نويسنده تعيين نميشود بلکه کل ارجاعات به يک نشريه را در محاسبات اعمال ميکند. با اين وجود دانشجويان و محققين در مقاطع دکترا يا کارشناسيارشد، همواره تلاش ميکنند تا با بالا بردن کيفيت مقالات و تحقيق گسترده، مقاله خود را در يک مجله با شاخص ضريب تاثير بالا چاپ کنند. اين امر بر اعتبار نويسندهي مقاله ميافزايد. براي دسترسي به ميزان Impact factor يک ژورنال کافي است به سايت همان مجله علمي مراجعه کنيد.
Impact Factor ميتواند معياري براي تخمين ارزش مقالات يک مجله باشد ولي براي تخمين ارزش تکتک مقالات معيار خوبي نيست ممکن است تعداد ارجاعات به يک مجله زياد باشد و اين بدان معنا نيست که تمام مقالات مورد استفاده قرار گرفتهاند. در واقع چند مقاله بسيار قوي ميتواند تعداد ارجاعات به مجله را بالا ببرد.
چگونه از Impact Factor يک ژورنال آگاه شويم؟
براي جلوگيري از انتشار نادرست شاخص ضريب تاثير بهتر است از سايتهاي معتبر استفاده کنيد. چندين سايت معتبر در اين زمينه وجود دارند که براي اگاهي از اعتبارسنجي مقالات آن ژورنال ميتوانيد از اين سايتها استفاده کنيد. برخي از سايتهايي که ميتوانيد با استفاده از آنها از Impact Factor ژورنالهاي مختلف آگاهي پيدا کنيد عبارتند از:
1. www.scimagojr.com
2. www.bioxbio.com
3. www.citefactor.com
سايتهاي مذکور برخي از بهترين منابع براي بهدست آوردن اطلاعات تخصصي در مورد مجلات هستند و علاوه بر اعلام مقدار شاخص ضريب تاثير، قادرند اطلاعات تکميلي نظير کشوري که مجله در آن چاپشده، نام اختصاري مجله، تيراژ شمارههاي چاپشده مجله در سال، زمينه پژوهشي مجله و بسياري از اطلاعات ديگر را در اختيار دانشپژوهان قرار دهند. البته تمامي قسمتهاي اين سايتها رايگان نيست و برخي از آنها معمولاً حق عضويت يکساله داشته باشند.
مزايا و معايب شاخص Impact Factor
هرچند که شاخص Impact Factor ميتواند بهعنوان معياري براي سنجش کيفيت مجلات شناخته شود ولي بهتر است بدانيد که به دليل وجود برخي از محدوديتها نميتواند به تنهايي براي سنجش کيفيت ژورنالهاي علمي و ارزشيابي مناسب نيست و براي اين منظور بهتر است مؤلفههاي گوناگوني را در نظر گرفت. ولي اين شاخص تا حدود زيادي براي دانشپژوهاني که به دنبال مقالات ISI هستند ميتواند مؤلفه خوبي باشد. با تمام اين کاستيها، چاپ مقالات ISI که داراي ضريب تاثيرهاي مختلفي هستند، يکي از دشوارترين امور تحقيقاتي است که هر دانشپژوهي به دنبال آن است و انتشار مقاله علمي معتبر در ژورنالهايي حتي با ضريب تاثير پايين، يک موفقيت علمي و تحقيقاتي محسوب خواهد شد.
|
|
 |
|
 |
در اين بخش سعي خواهم كرد مطالب علمي مرتبط با رشته مهندسي برق در گرايشهاي مختلف را ارائه دهم..
تسهيل دسترسي مخاطبان به منابع مختلف علمي و فني، از اهداف راه اندازي اين بخش از سايت است.
البته به تدريح اين بخش تكميلتر شده و مطالب متنوع و مفيد علمي و فني و آخرين دستاوردهاي ارائه شده در اين زمينه را معرفي خواهم كرد..
|
|
|
